Jednostka kierująca więźnia do obozu przypisywała każdą osobę do kategorii, która wskazywała powód aresztowania. Liczne kategorie więźniów były takie same we wszystkich obozach koncentracyjnych. Szczegółowy wykaz skrótów znajdą Państwo tutaj.

Przypisanie do danej grupy więźniów, podobnie jak narodowość, stanowiło o hierarchii w obozie, ponieważ te grupy podlegały różnym regułom, między innymi co do ilości otrzymywanego pożywienia lub ciężaru wykonywanej pracy. Dlatego też kategorie więźniów oraz ich narodowość miały również wpływ na szanse przeżycia w obozie.

Kategoria więźnia odgrywała także decydującą rolę w postrzeganiu samego siebie i więźniów między sobą. Więźniowie często wspierali się w ramach własnej grupy i definiowali się poprzez przynależność do niej.

Istotne jest też, że te kategorie nie zawsze są zgodne z własną oceną więźniów lub oceną okoliczności, wskutek których trafili oni do obozu koncentracyjnego. I tak na przykład wszystkich Żydów węgierskich przeniesionych z KL Auschwitz do KL Buchenwald zarejestrowano jako więźniów politycznych. To samo dotyczyło większości cudzoziemców, którzy pracowali jako robotnicy przymusowi. Niekiedy te kategorie przydzielano w celu nękania więźniów, na przykład komunistycznych lub socjaldemokratycznych przeciwników narodowego socjalizmu określano mianem „aspołecznych” lub „kryminalistów”.