powrót do strony startowej

Karta numerowa dla więźniarek w podobozach obozu koncentracyjnego Buchenwald

Strona z

Strona/

  • Źródło
  • Intro
Pokaż/ukryj zaznaczeniaMarker wł./wył.
Zoom

HäftlingsnummerVor- und NachnameRussinPolte Magdeburg26.10.1944Tag/Befund, besondere Vorkommnisse Befund/Krankmeldung

Ta karta numerowa służyła do prowadzenia administracji więźniarek w podobozach obozu koncentracyjnego Buchenwald. Na pierwszy rzut oka karty te wyglądają jednakowo i tylko nieznacznie różnią się od siebie. Po pierwsze zapisano na nich różne podobozy, a po drugie na niektórych kartach odnotowano przeniesienia do innych obozów. W przypadku kart numerowych nie dokonano podziału według kategorii więźnia czy narodowości kobiet, dlatego karty te są do siebie bardzo podobne.

Ta karta numerowa służyła do prowadzenia administracji więźniarek w podobozach obozu koncentracyjnego Buchenwald. Na pierwszy rzut oka karty te wyglądają jednakowo i tylko nieznacznie różnią się od siebie. Po pierwsze zapisano na nich różne podobozy, a po drugie na niektórych kartach odnotowano przeniesienia do innych obozów. W przypadku kart numerowych nie dokonano podziału według kategorii więźnia czy narodowości kobiet, dlatego karty te są do siebie bardzo podobne.

Dodatkowe informacje o dokumentach dotyczących obozów koncentracyjnych

Dalsze przykłady

Pytania i odpowiedzi

  • Gdzie stosowano ten dokument i kto go sporządził?

    Do początku lat 40. ubiegłego wieku w większości obozów koncentracyjnych w Niemczech przebywali głównie więźniowie płci męskiej. Dla kobiet narodowi socjaliści stworzyli oddzielne obozy koncentracyjne: pierwszym był obóz koncentracyjny Moringen (w latach 1933-1937/1938), następnie Lichtenburg (1937/1938-1939), który wcześniej funkcjonował jako obóz męski oraz  utworzony w maju 1939 roku obóz koncentracyjny Ravensbrück. Jednak w ostatnich latach wojny liczba kobiet więzionych w obozach koncentracyjnych znacznie wzrosła. Zwłaszcza od 1944 roku coraz więcej żydowskich i nie-żydowskich Węgierek i Polek trafiało przez Auschwitz do Niemiec. Miały one pracować w licznych podobozach na rzecz niemieckich zakładów zbrojeniowych.

    We wrześniu 1944 roku, niektóre z podobozów KL Ravensbrück, w których osadzone były kobiety, przeszły pod zarząd obozu koncentracyjnego Buchenwald. W związku z tym, więźniarki znalazły się w systemie obozowym KL Buchenwald dopiero od jesieni 1944 roku. Prowadzono dla nich osobne karty numerowe. Spełniały one tę samą funkcję, co karty numerowe więźniów płci męskiej, które zakładano w obozie głównym KL Buchenwald. Na kartach zapisywano po pierwsze numery, jakie otrzymywały poszczególne więźniarki. Po drugie odnotowywano, do którego podobozu i kiedy trafiła dana więźniarka.

    Nie zostało jeszcze ostatecznie wyjaśnione, czy karty numerowe kobiet prowadzono w obozie głównym KL Buchenwald, czy też bezpośrednio w poszczególnych podobozach. W badaniach naukowych pojawiają się obie tezy. Jednakże bardzo podobny charakter pisma na kartach oraz fakt, iż podobozy nie zawsze posiadały własną administrację z kancelarią, przemawiają raczej za ich wspólnym prowadzeniem w obozie głównym. Nasuwa się też przypuszczenie, że gdyby karty te nie były gromadzone centralnie, to po wojnie nie trafiłoby ich tak wiele z poszczególnych podobozów do ITS.

  • Kiedy używano tego dokumentu?

    Karty numerowe więźniarek podobozów KL Buchenwald wypełniano od jesieni 1944 roku. Wpisy wprowadzano do roku 1945, tj. do czasu rozwiązania podobozów. Jedną z kart założono na przykład niecałe dwa i pół tygodnia przed ewakuacją podobozu Raguhn, czeskiej Żydówce Elli Ullmann, która trafiła do niego  21 marca 1945 roku.

  • Do czego służył ten dokument?

    Przejęcie podobozów należących wcześniej do obozu koncentracyjnego Ravensbrück spowodowało, że od września 1944 roku, po raz pierwszy w tak dużej skali, kobiety podlegały pod administrację KL Buchenwald. Ich liczba szybko rosła i do stycznia 1945 roku zarejestrowano już ok. 25 500 więźniarek. Odpowiadało to w przybliżeniu 30 procentom wszystkich więźniów podobozów KL Buchenwald.

    Łącznie istniało 27 podobozów KL Buchenwald, w których przebywały więźniarki. Największym kobiecym podobozem KL Buchenwald był lipski zakład firmy zbrojeniowej Hugo-Schneider Aktiengesellschaft (HASAG) z ponad pięcioma tysiącami więźniarek. Następne miejsce zajmowały zakłady Polte Magdeburg z niemal trzema tysiącami żydowskich i nie-żydowskich kobiet. Inne obozy wymienione na kartach numerowych dla kobiet mieściły się m.in. w Allendorfie (Dynamit-Nobel AG), Altenburgu (HASAG), Hessisch Lichtenau (Sprengstoffwerke Hirschhagen), Meuselwitz, Schlieben, Taucha i Wolfen (wszystkie HASAG). W zakładach zbrojeniowych kobiety były zmuszane do wykonywania niebezpiecznych prac, takich jak produkcja granatów i pancerfaustów czy napełnianie min materiałem wybuchowym. Miały przy tym często styczność z toksycznymi substancjami chemicznymi, bez posiadania odpowiedniej odzieży ochronnej. Ponieważ praca ta była również niezwykle uciążliwa fizycznie i dzienna dniówka wynosiła prawie 12 godzin, dlatego współczynnik zachorowań i zgonów wśród więźniarek był bardzo wysoki.

    Podobnie jak więźniowie z KL Buchenwald, również kobiety z podobozów były rejestrowane na kartach numerowych. Odpowiedzialni za to pisarze obozowi używali do tego celu zbędnych kart z rewiru (szpitala obozowego), które przecinali na pół i zapisywali. Spisywali na nich najistotniejsze informacje na temat kobiet: oprócz danych osobowych, takich jak nazwisko, numer więźniarski i narodowość, odnotowywano również podobóz i datę przybycia kobiety do obozu. Prowadzenie kart numerowych umożliwiało szybkie ustalenie, której kobiecie przydzielono dany numer. Było to ważne, bowiem w wielu procedurach administracyjnych kobiety wymieniano tylko numerem.

  • Ile jest dostępnych tego typu dokumentów?

    Ponieważ wszystkie więźniarki z podobozów KL Buchenwald były zarejestrowane na kartach numerowych, Arolsen Archives posiada kilkadziesiąt tysięcy takich kart. Najczęściej są to zapisane dawne karty z rewiru (szpitala obozowego), które można rozpoznać po żółtym odcieniu papieru. Istnieją też warianty kart na papierze czerwonym bądź zielonym. Karty czerwone były zapisywane na odwrocie pokwitowań odbioru. Karty zielone były to niepotrzebne już karty rzeczy osobistych więźnia.

    Jak dotąd nie udało się wyjaśnić, czy karty o różnych kolorach miały różne zastosowanie. Zwraca jednak uwagę fakt, że Arolsen Archives dysponuje zawsze tylko jedną z tych kart dla jednego więźnia, nigdy kilkoma jednocześnie. W związku z tym w badaniach naukowych zakłada się, że wszystkie te karty miały funkcję kart numerowych.

  • Na co należy zwrócić uwagę w przypadku tego dokumentu?

    Na kartach personalnych więźniarek z buchenwaldzkich podobozów,  brak jest często informacji o tym, że przebywały one w podobozie. Karty numerowe mogą zatem pomóc w ustaleniu, w którym podobozie były one więzione. Fakt, że na kartach personalnych więźniów wszystkich kobiet jako obóz wystawiający widnieje KL Buchenwald, nie oznacza, że więźniarki przebywały faktycznie w obozie głównym. Także kobiety, które najczęściej przewożono bezpośrednio do jednego z podobozów, uznawano formalnie za więźniarki obozu koncentracyjnego Buchenwald. Jeśli więc zachowała się karta numerowa, należy na niej sprawdzić, czy podano nazwę podobozu, a jeśli tak, to którego.

    W przeciwieństwie do kart numerowych mężczyzn, więzionych w obozie koncentracyjnym Buchenwald, na kartach numerowych kobiet nie widnieje adnotacja, w którym obozie koncentracyjnym wcześniej przebywały. Również informacja o tym, dokąd przeniesiono więźnia, pojawia się na kartach numerowych kobiet jedynie w wyjątkowych przypadkach. Aby więc odtworzyć przebieg ich prześladowań, potrzebne są dodatkowe dokumenty.

    Należy też zauważyć, że przez wiele lat karty numerowe, z historycznego punktu widzenia,  były w ITS błędnie nazywane „kartami kobiety 1”. Oprócz nich zachowały się także dokumenty określane wewnętrznie przez ITS jako „karty kobiety 2”, których przeznaczenie nie jest już dziś znane. Oba określenia znajdują się także na kopertach indywidualnych dokumentów więźniarek obozu koncentracyjnego Buchenwald. Nie są to jednak oficjalne nazwy tych dokumentów, lecz terminy, których używano tylko w ITS.

    Jeśli mają Państwo dodatkowe informacje na temat tego lub innego dokumentu zaprezentowanego w e-Guide, będziemy bardzo wdzięczni za wszelkie uwagi skierowane na adres eguide@arolsen-archives.org. Regularnie uzupełniamy opisy dokumentów, a najlepsze efekty uzyskujemy łącząc naszą wiedzę.

Hilfe zu Dokumenten

Zum Scan dieses Dokument<br> Kennzeichnungen auf Scan<br> Fragen und Antworten zum Dokument<br> Weitere Beispielkarten<br> Varianten des Dokuments